ESSEON-R

De Schaal voor de beoordeling van het Sociaal Emotionele Ontwikkelingsniveau (ESSEON-R) meet het niveau van sociaal-emotionele ontwikkeling.

Omschrijving

Doel

De ESSEON-R is een gedragsobservatievragenlijst die het sociaal-emotioneel ontwikkelingsniveau in kaart brengt bij kinderen en volwassenen met een ontwikkelingsleeftijd van 0 t/m 14 jaar. De doelgroep omvat kinderen en volwassenen met (vermoedens van) een verstandelijke beperking, sociale of emotionele ontwikkelingsachterstand, ontwikkelingsstoornis, psychiatrische problematiek, zintuigelijke en/of communicatieve beperking, en school- of leerproblemen in het regulier of speciaal onderwijs.

Toepassing

De ESSEON-R wordt bij voorkeur ingevuld door een psycholoog of orthopedagoog, in samenwerking met één of meerdere informanten die de cliënt goed kennen in het dagelijks functioneren (zoals ouders, begeleiders of leerkrachten). Resultaten kunnen ondersteunend zijn in het opstellen van gepersonaliseerde behandel- of begeleidingsplannen, doordat het in kaart brengt wat de sterke kanten zijn en eventuele kwetsbaarheden. Interpretatie van de resultaten is voorbehouden aan psychodiagnostisch onderlegde professionals.

Wat de test meet

De ESSEON-R bestaat uit twee domeinen met elk 76 items (totaal 152 items). De domeinen zijn beiden onderverdeeld in respectievelijk 9 en 7 dimensies:

1. Domein sociale ontwikkeling:
   1. sociale afhankelijkheid
   2. morele ontwikkeling
   3. impulscontrole
   4. contactlegging
   5. ik-bewustzijn in sociale context
   6. sociaal inschattingsvermogen
   7. sociale vaardigheden
   8. relatie tot autoriteit
   9. sociale aspecten van seksuele ontwikkeling
2. Domein emotionele ontwikkeling:
   1. emotionele onafhankelijkheid
   2. morele ontwikkeling
   3. impulscontrole
   4. zelfbeeld
   5. realiteitsbesef
   6. angsten
   7. regulatie van de emoties

Elk item wordt beoordeeld als “kenmerkend” of “niet kenmerkend” voor het gedrag van de cliënt. Op basis van het percentage kenmerkende gedragingen wordt voor beide domeinen een afzonderlijke ontwikkelingsleeftijd berekend, evenals een (totale) ESSEON-R-ontwikkelingsleeftijd (gemiddelde van beide domeinen). Vervolgens wordt per dimensie bepaald welk gedrag passend is bij de ontwikkelingsleeftijd, maar ook wat juist achter of voor ligt ten opzichte van de ontwikkelingsleeftijd. Itemanalyse geeft tot slot meer inzicht in welk gedrag typerend is voor een bepaald ontwikkelingsniveau, wat een genuanceerde interpretatie mogelijk maakt.

Normen

De grondslag voor de resultaten zoals die met de ESSEON-R verkregen worden, is de leeftijd waarop het beschreven gedrag zich bij ongeveer 50% van de kinderen manifesteert. In een vooronderzoek is dit getoetst door de items voor te leggen aan praktijk-experts (N=47) uit Nederland en Vlaanderen, die een hoge mate van klinische ervaring hebben in de ontwikkeling van kinderen. Aan deze experts is gevraagd om van elk item de leeftijdscategorie te beoordelen.