Ergotherapie

Neuropsychologische aandoeningen kunnen van grote invloed zijn op het dagelijks handelen. De belangrijkste doelen van neuropsychologische revalidatie bevinden zich op het niveau van activiteiten en participatie en in veel mindere mate op stoornisniveau. Deze doelen kunnen worden geformuleerd in termen van vaardigheidswinst, informatiewinst en verbreding/verbetering van het gedragsrepertoire, die maken dat de patiënt en zijn systeem beter kunnen omgaan met de gevolgen van het hersenletsel.

Cognitieve training is een onderdeel van cognitieve revalidatie en richt zich op het verminderen van directe beperkingen ter gevolge van cognitieve stoornissen. Dit wordt gedaan door om te leren gaan met cognitieve beperkingen en cognitieve (vaardigheids)training.

Metrisquare B.V. ondersteunt digitale cognitieve training waar ergotherapeuten mee kunnen werken.

Digitale cognitieve training

Cognitieve training en taken

De wijze waarop cognitieve training wordt aangepakt is belangrijker dan de specifieke technieken of taken die worden gebruikt (Lafosse en Verhaert, 2000). Cognitieve training is daardoor eerder een doordachte werkwijze dan een catalogus of lijst van taakrecepten.

Christophe Lafosse heeft de Dot Matrix Cogniteve Training en de CogneXion ontwikkeld, geschikt voor revalidatie voor kinderen.

 

De CogneXion Cognitieve Trainingstaken

Ontwikkeld door Emilie Lacroix en Virginie Sneessens 

De CogneXion cognitieve trainingtaken zijn speciaal ontwikkeld voor revaliderende kinderen met Niet-Aangeboren Hersenletsel (NAH). De set bestaat uit de volgende onderdelen:

  • Auditieve selectieve aandacht
  • Mentale flexibiliteit (2 levels)
  • Cognitieve inhibitie (2 levels)
  • Motorische inhibitie (4 levels)
  • Planning en overzicht
  • Geheugen (5 levels)

Dot Matrix Taak voor Volwassenen

Ontwikkeld door Christophe Lafosse

De Stippentaak, of Dot Matrix taak, ontwikkeld in samenwerking met Prof. C. Lafosse, genereert automatisch stimuli op basis van de gekozen instellingen. De taak toont steeds een raster van stippen waarop lijnen in een min of meer willekeurig patroon een aantal stippen verbinden. De proefpersoon wordt gevraagd om deze lijnen te reproduceren in een leeg veld met enkel stippen. De taak kan in moeilijkheid aangepast worden, bijvoorbeeld door meer of minder stippen te kiezen, of het aantal lijnen te verhogen of verlagen. De complexiteit van de gegenereerde figuren kan ook aangepast worden. Om de taak nog moeilijker te maken kunnen afleiders geprojecteerd worden, die de proefpersoon moet trachten te negeren bij het uitvoeren van de taak. Verder is het mogelijk het geheugen te belasten door de patronen slechts korte tijd aan te bieden, waarna de proefpersoon de figuren uit het geheugen moet reproduceren.

Basisprincipes waarop de Cognitieve Trainingsmodules zijn gebaseerd

  • Dankzij de functionele plasticiteit van het centraal zenuwstelsel is er de mogelijkheid om herstel te faciliteren via een systematische training van vaardigheden die de patiënt nodig heeft om in het dagelijks leven adequaat te functioneren.
  • Complexe cognitieve vaardigheden vereisen een intacte werking van een geheel van complexe cerebrale circuits die een integratie van verscheidene sensoriële modaliteiten omvatten.
  • Cognitieve training moet gezien worden als een interventie waarbij de patiënt leert hoe hij een bepaalde taak moet oplossen.
  • Consistente en directe feedback betreffende de performantie van de patiënt is nodig.
  • Bij elke cognitieve vaardigheid zijn verscheidene cerebrale circuits in werking. Elk van deze circuits bestaat uit connecties tussen verschillende gebieden in de hersenen, elk met hun eigen specialisatie. Dit heeft twee aspecten:
    • Ten eerste worden verscheidene aspecten van een bijvoorbeeld te verwerken visueel beeld (bv. beweging of kleur) respectievelijk in verschillende cerebrale gebieden geanalyseerd.
    • Ten tweede is er duidelijk bewijsmateriaal verzameld over het feit dat deze verwerking ook sterk taakafhankelijk is: d.w.z. voor eenzelfde aspect (bv. richting van de beweging of oriëntatie) zal de verwerking van de stimulus in verschillende cerebrale gebieden gebeuren en dit naargelang van de vereisten gesteld door de aard van de taak. Zo kunnen bij eenzelfde taak verschillende cerebrale circuits geactiveerd worden op basis van hetgeen men respectievelijk bij die taak moet doen. Dit betekent ook dat men aan de hand van een bepaalde basistaak verschillende cognitieve vaardigheden kan aanspreken naargelang de vereisten gesteld door de aard van de taak.

Op basis hiervan worden dan ook in deze cognitieve trainingsmodules een aantal taken concreet uitgewerkt aan de hand van manipulaties en modificaties op een basistaak waardoor verschillende cognitieve vaardigheden worden aangesproken en kunnen worden getraind. Zo worden onder andere visuospatiale, visuomotorische, perceptuele, semantische, probleemoplossende, amnestische (inclusief werkgeheugen) cognitieve componenten aangesproken.

De systematische taakafhankelijke uitwerking van de oefeningen aan de hand van manipulaties en modificaties op een basistaak, met een oplopende moeilijkheidsgraad, vormen het raamwerk van een goed opgebouwde cognitieve training.

Lafosse, C. en Verhaert, G. (2000). Werkboek neuropsychologische vaardigheidstraining. Leuven: Acco.

Onze partners